Hiện tượng sượng cơm, nhão cơm trên quả sầu riêng trong giai đoạn quả sầu riêng tích lũy chất khô mạnh mẽ và bước vào giai đoạn quả già, chuẩn bi thu hoạch trong thời kỳ mưa nhiều là vấn đề thường gặp, gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng và giá trị thương phẩm. Hiểu và nắm được các nhóm nguyên nhân chính gây sượng và nhão cơm để có các biện pháp khắc phục nhằm đảm bảo cho vườn sầu riêng đạt được năng suất và chất lượng, thu được hiệu quả kinh tế cao.
1. Nguyên nhân chính gây sượng và nhão cơm
| Nhóm nguyên nhân |
Tác động gây hậu quả |
| (i) Mưa nhiều ngày làm cho đất úng, thiếu oxy rễ | Làm rối loạn sinh lý quả, rối loạn hấp thu dinh dưỡng (đặc biệt là canxi, kali) từ đó gây sượng cơm. |
| (ii) Bón phân không cân đối (Thừa đạm (N), thiếu Kali (K), Canxi (Ca), Bo (B)); bón phân với liều lượng quá cao so với nhu cầu của cây | Làm cho quả tích nước, nhão cơm, kém hình thành cấu trúc tế bào, gây sượng. |
| (iii) Nhiệt độ thấp, mây mù, ánh sáng yếu | Ảnh hưởng trao đổi chất, chuyển hóa tinh bột – đường kém làm cho cơm nhão và nhạt |
| (iv) Nấm – vi sinh vật gây thối thân, rễ, bệnh ở cuống hoặc rễ | Giảm khả năng vận chuyển dinh dưỡng, làm quả chín không đều, gây sượng. |
2. Giải pháp khắc phục và phòng ngừa
Trong 4 nhóm nguyên nhân chính gây sượng và nhão cơm sầu riêng, nhóm nguyên nhân (i) và (iii) thuộc về yếu tố khách quan chúng ta khó có giải pháp chủ động khắc phục, song khi nhóm (i) xảy ra, bà con cần lưu ý bổ sung phân bón chứa Can xi và kali qua lá sẽ rất hiệu quả; kết hợp với biện pháp thoát nước cho vườn sầu riêng; Không để quả quá rậm rạp hoặc bị che bóng, dễ gây chín không đều, sượng cơm.
Đối với nhóm nguyên nhân (ii), bà con cần tăng cường sử dụng các loại phân bón NPK chứa hàm lượng kali cao như 12-12-17; 12-11-18; 13-5-20…. Chứa kali ở dạng sunphát; bổ sung Canxi – Bo. Liều lượng theo khuyến cáo của nhà sản xuất và theo năng suất đạt được. Không bón lượng quá cao.
- Giai đoạn gần thu hoạch (30 – 45 ngày trước thu hoạch): bón bổ sung thêm kali sunphát với liều lượng khoảng 0,5 – 1,0 kg/cây để giúp cải thiện chất lượng cơm của sầu riêng.
- Đối với nhóm (iv): bà con cần thăm vườn thườn xuyên, phát hiện kịp thời các loại bệnh hại rễ, cuống quả và thối quả sẽ làm cho quả bị sượng, rụng hoặc chín ép nhão cơm.
- Phun thuốc phòng nấm (Aliette, Ridomil Gold…) định kỳ 20 – 25 ngày/lần.